Түркиянын тышкы иштер министри Хакан Фидан АКШ менен Иран сүйлөшүүлөрдө тараптар максималдуу чечкиндүү позицияларды ээлейт деп эсептейт, бирок алар жөнгө салууну күч менен чечүүдөн качат деп үмүттөнөт.

“Мен эки тарапты тең билем, алардын позициясын билем жана сүйлөшүү үстөлүндө баары (бардык мүмкүн болгон варианттар – ред.) болот. Тараптардын позициялары максималдуу болот. Бирок алар үстөлдөн туруп, жыйынтыгында эмне менен калышса, ошол сүйлөшүүлөр болуп саналат. Алар күч колдонуунун зарылдыгы жок чечимге келет деп үмүттөнөм”, – деди министр CNN Türk телеканалынын эфиринде Тегерандын өзөктүк программасы боюнча жаңы сүйлөшүүлөрдүн контекстинде АКШ менен Ирандын “кызыл сызыктары” тууралуу суроого жооп берип жатып.

Фидан белгилегендей, бул маселени чечүү маселелеринде “дароо эле ишке ашырыла турган же кепилдиктерди талап кыла турган чечимдер бар, анын ичинде креативдүү чечимдер бар”.

“Эгерде эки тарап тең бири-биринин чынчылдыгына ынанса, анда бул багытта белгилүү кадамдар жасалышы мүмкүн. Бирок, албетте, сүйлөшүүлөрдүн темасы татаал. Менимче, мурунку тажрыйбага салыштырмалуу азыр жаңы мүмкүнчүлүктөр ачылып калышы мүмкүн. Чындыгында азыр сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп жаткан адамдар, өзгөчө [АКШ президенти] Дональд Трамптын командасына киргендер – башка адамдар. Алар башка ыкмаларды колдонушат жана алардын ой жүгүртүүсү башкача”, – деп эсептейт Фидан.

12-апрелде Оманда АКШ менен Иран өкүлдөрүнүн жолугушуусу болуп, анда Ирандын өзөктүк программасынын тегерегиндеги кырдаалды жөнгө салуу параметрлерин талкуулоо пландалууда. Ак үйдүн ырастоосу боюнча түз сүйлөшүүлөр жүргүзүлөт, ал эми Тегерандын ырастаганы боюнча ортомчулар аркылуу кыйыр түрдө жүргүзүлөт. Америкалык делегацияны АКШ президентинин атайын өкүлү Стивен Уиткофф, ал эми Иран делегациясын Тышкы иштер министри Аббас Аракчи жетектейт.

Тегеран келечекте келишимден чыгууну чечиши мүмкүн болгон тарапка каршы санкцияларды киргизүү мүмкүнчүлүгүн документке киргизүүнү сунуштап, Биргелешкен комплекстүү аракеттер планын аягына чыгарууну талап кылууда.

2015-жылы Иран менен АКШ, Франция, Германия, Улуу Британия, Кытай, Россия өзөктүк келишимге кол коюшкан. Ага ылайык, Тегеран уран байытууну чектеп, буга жооп катары Иранга киргизилген экономикалык санкциялар алына баштаган. Бирок 2018-жылдын май айында Дональд Трамп президент болуп турганда АКШ келишиминен чыгып, Тегеранга каршы санкцияларды калыбына келтирген. Буга жооп катары Иран келишим боюнча милдеттенмелерин этап-этабы менен кыскартканын жарыялаган.

Март айынын башында АКШ президенти Дональд Трамп Ирандын жогорку лидерине кат жолдоп, Тегеран менен өзөктүк программасы боюнча келишимге жетишүүнү артык көрөрүн айтып, келишимге жетишилбесе аскерий жооп кайтаруу менен коркуткан. Ирандын президенти Масуд Пезешкян Тегеран жооп катында өзөктүк программа маселеси боюнча АКШнын түз сүйлөшүүлөрүнөн баш тартканын, үчүнчү өлкөлөрдүн ортомчулугу менен гана кыйыр сүйлөшүүлөргө жол ачык экенин билдирген.

Булак: "eurasiatoday.ru"