Дүйнөлүк соода акырындап эркин жана алдын ала болжолдоого мүмкүн болгон системадан алыстап, ири державалардын геоэкономикалык таймаш аренасына айланып барат. Бул тууралуу Индиянын каржы министри Нирмала Ситараман ачык билдирип, тарифтер менен чектөөчү чаралар саясий кысым көрсөтүүнүн негизги куралына айланганын баса белгиледи.

Анын айтымында, бүгүн соода механизмдери өз ара пайда табуу үчүн эмес, тескерисинче, атаандаштарды алсыратуу жана көз карандылыкка түртүү үчүн колдонулууда. Мындай шартта ар бир өлкө, айрыкча Индия сыяктуу ири экономика, өз соода саясатын өтө этият жана стратегиялык негизде курушу зарыл.

Ситараман Индиянын артыкчылыгы ири ички рынок жана диверсификацияланган өндүрүш экенин белгилейт. Бул факторлор тышкы шокторду жумшартууга шарт түзөт. Ошол эле учурда ал эл аралык риторикадагы эки жүздүүлүккө көңүл бурду. Көп жылдар бою Индия жогорку тарифтери үчүн сынга алынып келсе, азыр дал ушундай чараларды дүйнөнүн алдыңкы экономикалары активдүү колдонууда жана бул кадимки көрүнүш катары кабыл алынууда.

АКШнын аракеттери маселени ого бетер курчутту. Дональд Трамп Индияны “тарифтердин падышасы” деп атап, андан соң индиялык товарларга каршы 25 пайыздык, кийин 50 пайызга жеткен бажы төлөмдөрүн киргизди. Бул чаралар Индиянын Орусиядан мунай сатып алуусу менен байланыштырылып, Нью-Дели тарабынан саясий мүнөздөгү адилетсиз кадам катары бааланды.

Мындай тенденция бир гана АКШ менен чектелбейт. Мексиканын бир катар өлкөлөргө, анын ичинде Индияга карата 2026-жылдан тарта 50 пайызга чейинки тарифтерди киргизүү чечими дүйнөлүк соода системасынын барган сайын бөлүнүп жатканын көрсөтөт. Индия бул жагдайда сүйлөшүү жолун тандап, компромисске умтулууда.

Жалпысынан алганда, учурда ар бир ири экономика өзүнүн алсыз жактарын азайтып, стратегиялык тармактарды коргоого аракет кылууда. Эркин соода тууралуу ураандар болсо, реалдуулукка дал келбей баратат.

Бул шартта Индия коргонуу менен диалогду айкалыштырган прагматикалык саясат жүргүзүп, улуттук өнөр жайды жана узак мөөнөттүү туруктуу өнүгүүнү сактоого умтулууда.